Ιδιαίτερα ζημιογόνα για την ΔΕΗ φαίνεται να εξελίσσεται η λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων, καθώς στην τριετία Ιανουάριος 2016 – Ιούνιος 2019, οι καθαρές ζημιές για την Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού εξ αυτού του λόγου ανέρχονται σε 683 εκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με τα αποτελέσματα έκθεσης που εκπόνησε η δεξαμενή σκέψης The Green Tank με τίτλο «Τα οικονομικά των ελληνικών λιγνιτικών μονάδων: Τέλος εποχής».
Ζημιές θα δημιουργούν στη ΔΕΗ οι λιγνιτικοί σταθμοί και για τα επόμενα 3,5 χρόνια που εξετάζονται, υπό οποιοσδήποτε συνθήκες, ακόμα και αν αποσυρθούν κάποιοι εξ αυτών, με βάση τα τέσσερα σενάρια που αναλύονται και τις αντίστοιχες προβλέψεις για την εξέλιξη των οικονομικών μεγεθών.
Με βάση αυτά τα δεδομένα, από το Green Tank προτείνονται οι άμεσες αποσύρσεις των ΑΗΣ Καρδιάς και ΑΗΣ Αμυνταίου, οι αποσύρσεις των μονάδων του Αγ. Δημητρίου Ι-ΙΙ και Μεγαλόπολης IV υπό την προϋπόθεση ότι 3 TWh ηλεκτρικής ενέργειας τον χρόνο μπορούν να καλυφθούν από άλλες πηγές, καθώς επίσης η “πολύ προσεκτική εξέταση όλων των πιθανών εναλλακτικών χρήσεων για την Πτολεμαϊδα 5”.
Κέντρο Αποθήκευσης Ενέργειας
Απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων ο αναλυτής του Green Tank Νίκος Μάτζαρης, αναφέρθηκε στην ομάδα τεχνοκρατών της Παγκόσμιας Τράπεζας που πραγματοποιεί για λογαριασμό της Κομισιόν μελέτη για τη μεταλιγνιτική εποχή στη Δυτική Μακεδονία (όπως και για τη Σιλεσία της Πολωνίας) η οποία θα παρουσιαστεί σε ένα περίπου χρόνο (βλέπε εδώ και εδώ). Ανάμεσα στις προτάσεις της ομάδας, σύμφωνα με τον κ. Μάντζαρη, είναι η αξιοποίηση των αποσυρόμενων λιγνιτικών μονάδων ή κάποιων από αυτές, για την εγκατάσταση εργοστασίων αποθήκευσης ενέργειας, με χρήση διαφόρων σύγχρονων τεχνολογικών μεθόδων που βρίσκονται σήμερα σε πειραματικό ή επιχειρηματικά “μη ώριμο” στάδιο, έτσι ώστε η Δυτική Μακεδονία να γίνει κάποιου είδους Κέντρο Αποθήκευσης Ενέργειας για την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων.
Ο κ. Μάντζαρης έφερε ως παράδειγμα τις τεχνολογίες αποθήκευσης με ηφαιστειακές πλάκες που αναπτύσσει η Siemens Gamesa (εγκαινίασε προ ολίγων εβδομάδων ένα τέτοιο σύστημα στο Αμβούργο).
Αναθεώρηση του ΕΣΕΚ
Σύμφωνα με τους μελετητές του Green Tank, τα ευρήματα της έκθεσης αναδεικνύουν επίσης την επιτακτική ανάγκη αναθεώρησης του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Το σημερινό προσχέδιο του ΕΣΕΚ προτείνει παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας 9,5 TWh από λιγνίτη το 2030 από ένα λιγνιτικό στόλο καθαρής ισχύος 2,7 GW, ενώ η έκθεση δείχνει ότι η οικονομική διάσωση της ΔΕΗ είναι στενά συνδεδεμένη με τα ίδια επίπεδα λιγνιτικής ηλεκτροπαραγωγής αλλά 10 χρόνια νωρίτερα, διατηρώντας ένα πολύ μικρότερο λιγνιτικό στόλο καθαρής ισχύος λιγότερο από 1,5 GW.
Τα βασικά ευρήματα
Ενδεικτικό της δυσμενούς κατάστασης στην οποία έχουν πλέον περιέλθει οι λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ επιβαρύνοντας σημαντικά τον ισολογισμό της Επιχείρησης και μάλιστα με αυξανόμενο ρυθμό, είναι το παρακάτω διάγραμμα όπου αποτυπώνεται η εξέλιξη των μικτών κερδών και το ήμισυ του ετήσιου σταθερού κόστους για κάθε λιγνιτική μονάδα στη χώρα κατά τα πρώτα εξάμηνα του 2016, 2017, 2018 και 2019.
Προκύπτει ότι το συνολικό μικτό κέρδος όλων των λιγνιτικών μονάδων για το πρώτο εξάμηνο του 2019 εκτιμήθηκε σε 33,8 εκατ. ευρώ, μία μείωση 48% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2018 (62,9 εκατ. ευρώ) και 84% σε σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο του 2017 (200,7 εκατ. ευρώ).
Μάλιστα, όπως προκύπτει από το μοντέλο μέτρησης που εφαρμόστηκε, μόνο κατά το πρώτο εξάμηνο του 2017, 9 από τις 14 λιγνιτικές μονάδες είχαν μικτό κέρδος που ήταν μεγαλύτερο από το αντίστοιχο σταθερό κόστος.
Ιδιαίτερο δε ενδιαφέρον παρουσιάζει το παρακάτω διάγραμμα όπου κανείς μπορεί να δει τα αθροιστικά μικτά και καθαρά κέρδη όλων των λιγνιτικών μονάδων για την περίοδο Ιανουάριος 2016-Ιούνιος 2019.
Εκτιμάται ότι για όλη αυτή την περίοδο των 42 μηνών από τον Ιανουάριο 2016 μέχρι τον Ιούνιο 2019, η ΔΕΗ έχει συσσωρεύσει ζημιές 638,7 εκατ. από τη λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων.
Σε ότι αφορά τα 4 σενάρια που εξετάστηκαν και αφορούν την οικονομική «συμπεριφορά» των λιγνιτικών μονάδων για την ΔΕΗ για τα επόμενα 3,5 χρόνια, προκύπτει ότι κανένα από αυτά τα σενάρια δεν μπορεί να οδηγήσει σε καθαρά κέρδη τη λιγνιτική βιομηχανία, ακόμα κι αν οι τιμές άνθρακα είναι σημαντικά χαμηλότερες από τις προβλέψεις των αναλυτών.
Συγκεριμένα, υπογραμμίζεται πως το αποτέλεσμα παραμένει αρνητικό ακόμα κι αν η ΔΕΗ καταφέρει να αποφύγει σημαντικό μέρος του κόστους CO2 εφαρμόζοντας μία επιτυχημένη στρατηγική αντιστάθμισης (hedging), καθώς οι καθαρές ζημιές σε όλα τα σενάρια εμφανίζονται ακόμα κι αν οι τιμές CO2 είναι 20% χαμηλότερες από την ονομαστική τιμή των 31 ευρώ ο τόνος. Σε περίπτωση που αυτές υπερβούν τα 33 ευρώ/τόνος τότε μιλάμε για συνολικά αρνητικά μικτά κέρδη.
Τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, τιμές CO2 και διαφορά τους ως συνάρτηση του χρόνου
Επιπλέον, η μεγάλη επήρεια των τιμών CΟ2 στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα αποτελεί συνέπεια της συνεχιζόμενης σημαντικής εξάρτησης του ενεργειακού μας μίγματος από το λιγνίτη, ο οποίος έχει τη μεγαλύτερη ένταση άνθρακα στην ΕΕ.
Οι προτάσεις
Η έκθεση καταλήγει ότι πέραν της προστασίας του κλίματος, της φύσης και της δημόσιας υγείας, η απόσυρση λιγνιτικών μονάδων επιβάλλεται και για αμιγώς οικονομικούς λόγους στο πλαίσιο της οικονομικής διάσωσης της ΔΕΗ, η οποία βρίσκεται αυτή τη στιγμή στη χειρότερη οικονομική κατάσταση στην ιστορία της. Αν δε συνυπολογίσει κανείς την εκτίμηση της μελέτης πως αν ο λιγνιτικός στόλος παραμείνει ως έχει, τότε τα επόμενα 3,5 χρόνια η λιγνιτική βιομηχανία καλείται να μετρήσει ζημιές της τάξης των 1,3 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Υπό το πρίσμα των παραπάνω οι προτάσεις της Δεξαμενής Σκέψης όπως παρουσιάζονται στην έκθεση αφορούν τα εξής:
Προτείνονται οι αποσύρσεις των ΑΗΣ Καρδιάς και ΑΗΣ Αμυνταίου καθώς εκτιμάται ότι θα μειώσουν τις καθαρές ζημιές της λιγνιτικής βιομηχανίας κατά περισσότερο από €600 εκ. τα επόμενα 3,5 χρόνια.
Υπό την προϋπόθεση ότι 3 TWh ηλεκτρικής ενέργειας τον χρόνο μπορούν να καλυφθούν από άλλες πηγές, προτείνονται επίσης οι αποσύρσεις των μονάδων του Αγ. Δημητρίου Ι-ΙΙ και Μεγαλόπολης IV καθώς θα βελτιώσουν κατά 66% τα οικονομικά μεγέθη σε σύγκριση με το σενάριο στο οποίο δεν πραγματοποιείται καμία απόσυρση.
Προτείνεται η πολύ προσεκτική εξέταση όλων των πιθανών εναλλακτικών χρήσεων για την Πτολεμαϊδα 5, με τη συνεργασία ΔΕΗ, κατασκευαστικής εταιρείας, κυβέρνησης και χρηματοπιστωτικών οργανισμών που χρηματοδοτούν το έργο.
Τα ευρήματα της έκθεσης αναδεικνύουν επίσης την επιτακτική ανάγκη αναθεώρησης του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Το σημερινό προσχέδιο του ΕΣΕΚ προτείνει παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας 9,5 TWh από λιγνίτη το 2030 από ένα λιγνιτικό στόλο καθαρής ισχύος 2,7 GW, ενώ η έκθεση δείχνει ότι η οικονομική διάσωση της ΔΕΗ είναι στενά συνδεδεμένη με τα ίδια επίπεδα λιγνιτικής ηλεκτροπαραγωγής αλλά 10 χρόνια νωρίτερα, διατηρώντας ένα πολύ μικρότερο λιγνιτικό στόλο καθαρής ισχύος λιγότερο από 1,5 GW.
Πηγή: https://energypress.gr